ข่า สมุนไพรไทย

ข่า
Alpinia nigra (Gaertn.) B. L. Burtt
ZINGIBERACEAE


ชื่ออื่น : ข่าหยวก ข่าหลวง


รูปลักษณะ
ไม้ล้มลุก สูง 1.5-2 เมตร เหง้ามีข้อและปล้องชัดเจน ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปใบหอก รูปวงรีหรือเกือบขอบขนาน กว้าง 7-9 ซม. ยาว 20-40 ซม. ดอกช่อ ออกที่ยอด ดอกย่อยขนาดเล็ก กลีบดอกสีขาว โคนติดกันเป็นหลอดสั้น ๆ ปลายแยกเป็น 3 กลีบ กลีบใหญ่ที่สุดมีริ้วสีแดง ใบประดับรูปไข่ ผลแห้ง แตกได้ รูปกลม


สรรพคุณและส่วนที่นำมาใช้เป็นยา
เหง้าสด - ตำผสมกับเหล้าโรง ใช้ทารักษาโรคผิวหนังที่เกิดจากเชื้อรา เช่น กลาก เกลื้อน สารที่ออกฤทธิ์คือน้ำมันหอมระเหย และ 1'-acetoxychavicol acetate
เหง้าอ่อน - ต้มเอาน้ำดื่ม บรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และขับลม ข่าไม่มีฤทธิ์ก่อกลายพันธุ์และไม่เป็นพิษ

ใช้แก้ลมพิษ โดยนำหัวข่าล้างน้ำให้สะอาดตำผสมกับเหล้า ทาบริเวณที่เป็นลมพิษ จะทำให้เย็นและหายคันภายในเวลารวดเร็ว ใช้รักษาเกลื้อน หัวข่าล้างให้สะอาดตำกับเหล้าขาว ทาบริเวณที่เป็นเกลื้อนเช้าเย็น จะหายภายใน 2 สัปดาห์